Khi mùa đông đến rất nhiều động vật như ếch xanh, rắn, rùa, chim đua nhau tìm nơi trú ẩn an toàn bắt đầu thời kì ngủ đông. Như bạn đã thấy động vật ngủ đông và đa phần thực vật cũng cần ngủ đông nhưng thông thường chỉ có hạt giống mới ngủ đông. Vậy vì sao hạt giống cần ngủ đông hãy cùng Canbiet.com.vn giải đáp thức mắc này nhé.
1 – Vì sao hạt giống phải ngủ đông?
Vào mùa đông giá rét khi nguồn thức ăn khan hiếm rất nhiều loài động vật lựa chọn phương pháp ngủ đông để trải qua mùa đông khắc nghiệt. Bởi khi ngủ đông sẽ làm giảm tỉ lệ trao đổi chất, giảm bớt tiêu hao năng lượng của cơ thể nhằm thích ứng với điều kiện của mùa đông khắc nghiệt. Đông vật ngủ đông mà thực vật cũng ngủ đông nhưng chủ yếu là hạt giống mới ngủ đông bởi.
Chúng ta biết mùa thu hoạch là mùa thu, rất nhiều trái cây, hạt giống chín vàng. Nhưng sau mùa thu lại là mùa đông giá rét không thuận lợi cho đa số thực vật sinh trưởng, phát triển. Do vậy hạt giống ngủ đông nhằm thích ứng với khí hậu khắc nghiệt, tạm thời không nảy mầm, tránh nảy mần vào thời điểm không thuận lợi sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng.
Thời tiết không thuận lợi không chỉ là mùa đông giá rét cũng có thể là hạn hán, nóng bức. Đặc điểm thích nghi này được hình thành trong quá trình tiến hóa lâu dài có tác dụng duy trì nòi giống của thực vật.
Ngoài ra có rất nhiều yếu tố khiến hạt giống ngủ đông. Một số hạt giống bởi vì vỏ dày, vừa không thấm nước lại vừa không thông khí nên không thể hấp thu được nước, cho nên không thể bước vào trạng thái hoạt động sinh lý nảy mầm ví dụ như cây Dương hòe, cây Lupinus …
Một số hạt giống phôi ở trong hạt chưa phát triển hoàn toàn mà hạt giống chỉ nảy mần được khi phôi đã phát triển hoàn toàn như cây Ngân hạnh, hoa Lan…
Có một số hạt giống tuy phôi đã phát triển hoàn toàn tuy nhiên về sinh lý vẫn còn non nớt nên cần phải trải qua một thời gian để làm quen với điều kiện nhiệt độ thấp mới có thể nảy mầm được như hoa cúc, cây trạng nguyên hay hoa dạ yến thảo…
Các loại hạt giống khác nhau thời gian ngủ đông cũng khác nhau. Có những loại hạt giống có thể ngủ hơn một năm nhưng cũng có những loại hạt giống không có thời gian ngủ đông, sau khi thu hoạch xong nếu có điều kiện thích hợp sẽ nảy mầm. Ví dụ như một số giống lúa nước tới thời điểm chín nếu không thu hoạch lại gặp mưa gió hoặc thời tiết nóng các hạt sẽ nảy mầm.
Dựa vào nhu cầu của con người các nhà khoa học đã tìm ra rất nhiều phương pháp nhân tạo để đánh thức hạt giống vì dụ như phương pháp phân lớp, hay làm các hố chứa cát ẩm và các phương pháp sinh lý khác. Hay các nhà khoa học còn dùng các phương pháp hóa học dùng hormone thực vật khử độc để sử lí hạt giống.
2 – Những điều có thể bạn chưa biết?
Hòn đảo Spitsbergen thuộc quần đảo Artic Svalbard là nơi lưu giữ những hạt giống đang trong tình trạng nguy hiểm. Hầm lưu giữ hạt giống toàn cầu Svalbard nằm giữa Na Uy và Bắc Cực cao 120 m, được xây bên trong một ngọn núi sa thạch cao 131 m so với mực nước biển, điều kiện khô ráo và được che chắn cẩn thận. Hiện hầm đang lưu trữ hơn 880.000 mẫu hạt ở nhiệt độ -18 độ C.
Hạt giống cổ xưa nhất lần đầu tiên được tái tạo lại thành công là một giống hoa sen thiêng (Nelumbo nucifera) được tìm thấy trong một chiếc hầm ở phía Đông Bắc Trung Quốc năm 1995. Kết quả định tuổi bằng carbon cho thấy hạt giống có niên đại 1.300 năm tuổi.
Năm 2005, hạt giống cây chà và (Phoenix dactylifera) được phát hiện trong bình cổ trong cuộc khai quật tại cung điện Herod tại Masada ở Israel. Kết quả giám định cho thấy hạt giống có niên đại 2.000 năm tuổi. Đến năm 2008, hạt giống hồi sinh và trở thành một cây cao 1,4 m và được đặt tên là Methuselah – người sống lâu đời nhất trong Kinh Thánh. Năm 2011, Methuselah ra hoa và các chuyên gia ước tính đến năm 2022, nó sẽ kết trái.
Năm 2012 các nhà khoa học Nga đã tái sinh thành công loài cây có hoa từ những hạt giống 32.000 năm tuổi. Hạt của loài cây này được chôn vùi sâu tới 38m trong một hang sóc dưới lớp băng giá từ thời kỳ Băng hà tại Siberia. Phân tích phóng xạ carbon, nhóm khẳng định những hạt giống này khoảng 32.000 năm tuổi. Cây hoa cánh hẹp Silene stenophylla, có nguồn gốc từ Siberia, trở thành cây lâu đời nhất từng được tái sinh. Nó phát triển rất nhanh, có hoa màu trắng và cho hạt có thể trồng được.
Năm 2017 100 hạt giống có niên đại 2.000 năm tuổi đã được tìm thấy khi các nhà khảo cổ học đang khai quật một ngôi mộ của thường dân tại Đặng Khẩu (thuộc khu tự trị Nội Mông, phía Bắc Trung Quốc). Nữ chủ nhân của ngôi mộ được chôn cất từ khoảng cuối thời Tây Hán (năm 206 TCN – năm 25 SCN) đến đầu thời Đông Hán (năm 25 SCN – năm 220 SCN). Theo mô tả, các hạt giống được rải thành hình bán nguyệt có đường kính khoảng 8 cm quanh hộp sọ của chủ mộ.
